Kısaca Mimarlık ve Sanatsal Boyutu
Kısaca Mimarlık ve Sanatsal Boyutu
Mimarlık çevresiyle sürekli ilişki halindedir ve tarih boyunca çeşitli
toplumlar, kültürler, gruplar tarafından yorumlanmıştır. Peki, bu yorumlar
“Mimarlık nedir?” sorusunu nasıl yanıtlamışlar. Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü’ nün “mimarlık” maddesine göre;[1]
“İnsanların yaşamasını kolaylaştırmak ve barınma, dinlenme, çalışma,
eğlenme gibi eylemlerini sürdürebilmelerini sağlamak üzere gerekli mekanları,
işlevsel gereksinmeleri ekonomik ve teknik olanaklarla bağdaştırarak estetik
yaratıcılıkla tasarlama ve inşa etme sanatı; başka bir tanımlamayla, yapıları
ve fiziksel çevreyi tasarlama ve inşa etme sanat ve bilimi; yapı ve mekan
tasarımı; kısaca yapı eyleminin sanata dönüşmesi; yapı sanatı, mimari.” Günümüzdeki bu tanımda vurgulanan
“sanat” ifadesi, MÖ. 1.yy’da Romalı Vitruvius’ un ilk mimari yazılı eser olarak
bilinen “De Architectura” adlı eserindeki başarılı mimarlık tanımında utilitas, firmitas, venustas (kullanışlılık,
sağlamlık, güzellik) içinde kendine yer bulmuştur. Yine ilerleyen dönemlerde
Auguste Perret’in “Mimarlık mekanı örgütleme sanatıdır.” sözü ve Le
Corbusier’in “Mimarlık her şeyden önce sanattır.”[2]
İfadesi kayıtlara geçmiştir. Çağlar boyunca sanata ve mimarlığa yüklenen
anlamlar değişse de iki kavram arasındaki bağlantı her zaman öne çıkan bir
ilişki olmuştur.
Sanat ve mimarlık arasındaki ilişkinin yadsınamaz bir gerçek olduğu
ortada; ancak, bu ilişki hangi boyutta ? Mimarlık, kendi içinde taşıyıcı
sistem, ekolojik sürdürülebilirlik, mekan kurgusu, kullanıcı konforu gibi bir
takım tasarımsal ihtiyaçları karşılama gerekliliği sebebiyle salt sanattan
ibaret değildir.[3] Kısaca
özetlemek gerekirse mimarlık; işlev, bilim ve sanat çarpanlarının birbirlerini
etkileyerek ortaya çıkardığı bir sonuç ürünüdür. Sanat değeri düşük olan bir
mimari ürün her zaman eksik bir ürün olarak kalacaktır.
Referanslar
Doğan Hasol - Ansiklopedik
Mimarlık Sözlüğü
Doğan Hasol – Mimarlık Deyince
İsmail Tunalı – Tasarım
Felsefesine Giriş
Nevzat Sayın & Doğan Tekeli –
MIM, 2.Bölüm (TRT2)
Kapak Görsel; http://thevoidmag.com
Dipnot;
[1] Doğan
Hasol; Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, 16.Baskı, Yem Yayın, İstanbul, 2019.
[2] İsmail
Tunalı; Tasarım Felsefesine Giriş, Yem Yayın, İstanbul, 2004, s. 42-43
[3] Doğan Hasol; Mimarlık Deyince, 1.Baskı, Yem Yayın, İstanbul, 2019, s.38-40