Le Corbusier – Mimarlıkta Seri Üretim Devrimi

 

Le Corbusier – Mimarlıkta Seri Üretim Devrimi

Le Corbusier, sanayileşmenin getirdiği mekaniklerin savunucusu bir mimar olarak kendi işlerinde modern yapım yöntemlerini uygulamıştır. Yapı yöntemlerinin sanayileştiği bir ortamda, eskiden olduğu gibi bireysel ve isteğe bağlı yapıların artık inşa edilmemesi gerektiğini savunan Corbusier nesnelleşmeye yönelir hatta bunu bir adım daha öteye taşır. Yapılar artık biçim olarak bireyselliğe yönelmekten ziyade bu kavramların yapının içinde yaşatıldığı verimli laboratuvarlara dönüşmüştür. Le Corbusier modernist bir bakış açısıyla evleri “içinde yaşanılacak makineler” olarak tanımlayarak işlevselliğin vurgulandığı bir manifesto ile hareket etmiştir. Mekan ve jeoloji ile kurulan ilişki, evin fenomenoloji bağlamı, yerini mekanın organizasyonuna ve işlevselliğin bağımsızlığına bırakmıştır.  

Corbusier’in dönemin toplumsal bilinçaltı tortularından kaynaklanan mecburiyete bağlı kalmaması haliyle bazı kesimler tarafından tepki çekmiştir. Seri üretimle beraber, bir evin inşa süresinin bir yıl civarında olduğu dönemde, Corbusier’in yeni konutlarında hazır kalıpların ve kullanılan malzeme sayesinde 3 güne indirilmesi insanlar tarafından kabul edilememiştir. Çünkü, toplum evlerin sivri çatılı, çatıda pencerelerin bulunduğu, oda tavanlarının bu bağlamda şekillendiği evler konusunda sabit bir düşünceye sahiptir. Corbusier yaklaşımıyla bu sabit görüşün değişmesi yönünde temelleri atmıştır. Öte yandan ekonomi alanında, demir ve beton malzemelerin tam ve doğru olarak kullanılmasının eskiden olduğu gibi gereksiz malzeme kaybının önüne geçmesi maliyetlerin de azaldığının yalın bir göstergesidir. Bu etken geçmiş zamanlarda yapı alanlarında çok büyük taşların yontulması, taşınması gibi zorlukların yaşamasına bir alternatif olarak da kendini göstermiştir. Seri üretim ve endüstriyel dönüşüm prefabrik konut üretimi fikrine de öncelik yapmıştır. Corbusier endüstriyelleşmenin getirdiği seri üretim devrimi bağlamında yapılan üretimlerine bakış açısına örnek olarak;

Le Corbusier, 1915, Domino Konutları İmaj: Bir Mimarlığa Doğru (Le Corbusier)

Le Corbusier, 1915, Domino Konut yöntemi ile üretilen ev İmaj: Bir Mimarlığa Doğru (Le Corbusier)

“Domino” taşıyıcı sistemi baz alınarak üretilen bir seri konut. Dönemin ekonomisi betonarme yönteminin yaygın bir şekilde kullanılmasını sağlamıştır. Bu konutlarda taşıyıcı öğeler üretici fabrika tarafından daha önceden hazırlanarak montajı yapılmıştır. Fabrikada üretim sayesinde, öncelerde uygulanan yöntemin aksine hafif dolgu elemanlarıyla duvarların oluşması sağlanmıştır. Aynı modülde, yine alışılagelmişin tersinde bir yöntem olarak doğramalar duvarlardan önce yerleştirilerek, hizalanma daha önceden bitirilerek inşa süresi kısaltılması hedeflenmiştir. “Domino” konutlar yapımındaki kolaylıklar sayesinde bir işçi evi fiyatına mal olarak yüksek verimlilik sağlamıştır.

Le Corbusier, 1922, Seri Üretilen İşçi Evi İmaj: Bir Mimarlığa Doğru (Le Corbusier)

“Seri Üretilen İşçi Evi” Mimarlık romantik değil plastik bir olgudur mottosuyla alan parselizasyonu maksimum kullanışlılığa göre ayarlanmıştır. Dört adet taşıyıcı beton kolon arasına çimento duvarlar yapılmasıyla, diğer konutlarda olduğu gibi maliyet bakımından uygundur.

Le Corbusier, 1922, Sanatçı Evi İmaj: Bir Mimarlığa Doğru (Le Corbusier)

“Sanatçı Evi” yine beton taşıyıcıların arasına, hafif çift bölme duvarlar yapılarak inşa edilmiştir. Sorun belirlenip gereksinimleri karşılayacak en uygun konut tipi belirlenerek tasarlanmıştır.

Le Corbusier, 1919, Kaba Betondan Evler Evi İmaj: Bir Mimarlığa Doğru (Le Corbusier)

“Kaba Betondan Evler” kullanılan yöntemden kaynaklanan estetik olgusu oluşmuştur. Küçük katmanlar halinde çakıllar uygulanarak bir zemin oluşturulmuştur, daha sonrasında betonarme döşemeler yapılmıştır. Romantizm ağlarından sıyrılan modern yapı, düz çizgiler ve dikgenler kullanılmasına yönelik hareket etmiştir.

Le Corbusier, 1921, Citrohan İmaj: Bir Mimarlığa Doğru (Le Corbusier)

“Citrohan” seri üretilen konutları, başka bir söyleyişle otomobil, gemi kamarası gibi tasarlanmış konutlar. Konutu içinde yaşanılacak bir makine olarak tanımlayan Corbusier, eski mimari tutkulardan vazgeçerek maliyet fiyatı üzerinde durmuştur. Ekonominin yanında işlevselliğin de öne çıktığı bu yapılar evin kullanılış amacına uygundur ve zengin mekan aydınlatmasına sahiptir.

Le Corbusier, 1919, Monol İmaj: Bir Mimarlığa Doğru (Le Corbusier)

“Monol” konutları, fabrika yapımı konut düşüncesini gündeme getirmiştir. Asbest çimentosuyla yapılmış levhalardan, bir metre yüksekliğinde sıralar oluşturulmuştur. Çevre fazlaca bulunan çakıl gibi malzemeler duvarda yalıtım katsayısının artmasını sağlamıştır.

Döneminin tasarım sorunlarını başarılı ve ivedilikle çözen Corbusier, aynı zamanda toplumsal tortuların oluşturduğu düşüncelere yeni ve işlevsel tarzıyla cevap vermiştir.

Referanslar

archeetect.com/le-corbusier/

Büşra Dilaverlioğlu - Evrensel ve Yerel Arasında Bir Okuma Denemesi; Modern Mimarlığın Beş İlkesi ve Corbusier Konutları

Le Corbusier – Bir Mimarlığa Doğru