Panzehir mekanizma olarak: Fobie Evi
Panzehir mekanizma olarak: Fobie Evi
Makineleşme
çağında organik basitlik ideası; Tutumlar ve Çelişkiler
Dış doğanın insanı, insanın tüm yapıyı
yansıması altına aldığı doğal bir sistemin içerisindeyiz. Bu sistem gelişimiyle
birlikte “Modernleşme” ve “Makineleşme” kavramlarını hayatımıza katıyor. Ancak
her ne kadar moderniteye ayak uydursak da içimizde insan ve doğanın
birleşiminden oluşan zerafeti yapımız gereği unutamayız. Hayatımızda sürekli
yenilenen ve türeyen bu kavramları doğamız bakımından ele almalıyız ve
aşağılamadan, gelişimimizdeki rollerine bakmalıyız. Öncelikle “Modernist”
hareketin mimarideki etkisine bakacak olursak, moderniteyi karton tabakalarının
birleşimi ve katlanması olarak değerlendiren “modern mimar” lara
tasarımlarımızın insan yapısının mekanik bir taklidi olduğunu hatırlatmalıyız.
Makine çağında sanat ve yaşam; makineleşmeyi
kabul etmek ve pragmatik etkisini değerlendirmektir. Organik basitlik bu
bağlamda devreye girer ve temel prensiplere sahiptir. Sadelikle
karıştırılmaması gerekir çünkü sadelik mutlaka basitlik demek değildir. “Basit”
düşünmek basit şeylerle iş görebilmek, her şeyi bir bakışta görebilmektir aynı
zamanda eleyip atmaktan ve yapmacık özenden uzaktır. Frank Loyd Wright’ ın Praire
Prensipleri dokuz temel esasla organik basitliği sağlamaktadır ve mimari
stiline bu prensipleri yansıtarak idealini gerçekleştirmiştir. İlk olarak
manzaranın bütüne birlik duygusunu vermek amacıyla gerekli parça sayısını
asgariye indirmiştir. Bu esas Fobie Evi içerisinde oturma odası ve yemek
odasını ayıran net bir sınır olmamasıyla kendini göstermektedir. Sonrasında
paralel düzlemlerin uzatılarak vurgulanmasıyla dış cephede, döşeme zeminlerini
arazinin en iyi bölümünden ayrılması sağlanmıştır. Üçüncü esas olarak bütün
duvarları çevredeki perdeler haline getirerek, kutu içinde kutu olmamasını
sağlamıştır ve mekanı tek geniş bir çevreyle akıcı bir hale getirmiştir.
Sonraki prensiplerini uygularken bodrumu tamamıyla zeminden çıkararak bir kaide
görevi görecek şekilde evin altlığını sağlamıştır. Doğru insan oranlarını
kullanarak, “içeri” ya da “dışarı” yönelen açıklıklarla ahenk oluşturarak insan
doğasına uyarlamıştır. Süslemeden kaçınmak amacıyla malzemeleri birlikte
kullanmak yerine tek malzeme kullanmaya yönelmiştir. Çünkü, doğanın kendisinde
var olmayan yapay süsleme organik basitlik ilkesine terstir. Bir diğer esas
olarak kurucu parça tanımlamasını yaparken bina içindeki aydınlatma ve sıhhi
tesisat gibi sistemleri organik ideal içinde almıştır. Sekizinci esasında
mobilyaları, bina ile bir bütün olarak ele almış, düz çizgiler ve doğrusal
formlarla olabildiğince makine işlemesinden uzak tutmuştur. Son olarak
dekoratörü eleyerek “dönemi yansıtmak” ifadesini gerçekleştirmiştir.
Frank Loyd Wright, tasarımın her
aşamasında prensipleriyle tutarlı bir tutum sergileyerek makineleşme basitliği
ile mimari basitlik arasındaki farkı göstermiştir. Gösterdiği bu tutum makineyi
elden bırakmayan “Modern İnsanlar” a organik mimari idealini anlatmıştır.
Fobie Evi Dış Cephe (Yapay Süslemeden kaçınma ve tek malzemelere yönelim) İmaj: loc.gov
Fobie Evi Planı (Manzaranın bütüne
birlik duygusu vermesi için ayırıcı parça sayısının en aza indirilmesi)
İmaj: Greatbuildings.com
Fobie Evi Döşemeleri (Yataylık
vurgusu yapılarak döşeme zemininin araziden ayrışması) İmaj: thoughtco.com
Fobie Evi Avlusu (İçeri ve dışarı
yönelen açıklıklar) İmaj:
commons.wikimedia.org
Fobie Evi Mobilyaları (Düz çizgiler ve doğrusal formalar) İmaj: franklloydwright.org
Referanslar
www.archdaily.com/60246/ad-classics-frederick-c-robie-house-frank-lloyd-wright
commons.wikimedia.org
flwright.org/researchexplore/robiehouse
franklloydwright.org
en.wikiarquitectura.com/building/robie-house/
greatbuildings.com
thoughtco.com/5-ways-to-get-the-wright-house-plans-177782
loc.gov/resource/highsm.14144/
Frank Loyd Wright - Modern Mimarlık: 1930 Yılı Kahn Dersleri
